Terug naar de Motorpagina


Angel's koppakkingen


Op 25 mei, bijna thuis van Vechta, begint Lieke's mooie witte CX650E genaamd "Angel", bereden door Coen, witte rook uit te spuwen. Dit gebeurde in Ede, na een korte rustpauze, en vlak nadat ik afscheid van de terugrijdende Vechtagangers had genomen. Gelukkig voor Coen woont Michael niet ver van de plaats des onheils, en hij ontfermt zich over "Angel", en geeft tijdelijk zijn rode CX650E, genaamd "Lammetje", aan Coen in bruikleen.
De diagnose is snel gesteld. Witte rook uit de uitlaat? Dat moet wel een defecte koppakking zijn. Tijdens de stamtafel Veluwe, een paar dagen later, komt het geval (natuurlijk) ook ter sprake. En dan is het weer duidelijk dat we de CX-club zijn, want van alle kanten wordt hulp aangeboden. Na wat heen en weer gepraat wordt afgesproken dat we bij Theo J. in Bennekom de koppakingen zullen gaan vervangen, zodra iedereen weer tijd en ruimte heeft.

Het duurt ruim een maand, maar dan weten we de diverse agenda's op één lijn te krijgen. Theo's motorbrug is vrij, Coen en Michael hebben tijd, en ik zal er ook zijn, met mijn grote neus vooraan om ijverig in de weg te lopen en foto's te maken en overbodige goede raad te geven.

"Angel", het onderwerp van onze belangstelling, arriveert in een aanhanger bij tankstation "De Haan". Nu gaat het dwars door Ede heen naar Bennekom, waar we om 19:25 aankomen. En vijf minuten later staat "Angel" al op de brug, en binnen nog eens vijf minuten worden de tank en de zijkappen verwijderd, en de electra van de kuip losgemaakt. Vele handen maken licht werk, en we lopen elkaar niet eens in de weg.

coen
... tank eraf ...

kuip
... kuip bedrading los ...

Het volgende punt is het aftappen van de nog aanwezige koelvloeistof. De radiator moet namelijk ook verwijderd worden. Het aftapschroefje, onderaan de radiator, wat bij de meeste CX-en heel erg vast zit, laat zich gewillig losdraaien. Ook wordt meteen de weinige koelvloeistof die in de mantel van de rechter cilinder is achtergebleven afgetapt, dan kunnen we dat niet meer vergeten.
Theo probeerd vervolgens de uitlaatbochten los te maken, maar dat gaat niet zomaar, in enen keer. De bochten zitten stevig vast in de balanspot. Dan maar de alternatieve manier, want als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan. De uitlaatbochten hoeven maar een klein eindje te zakken, dus word het hele uitlaatsyteem losgehaald. De bevestiging van de achterdempers, de balanspot en na wat wrikken en jutteren zakt de uitlaat netjes vrij van de cilinders. Toch maar even een steuntje onder zetten, want je kunt er op wachten dat, als je verder werkt, het hele uitlaatsysteem ineens naar beneden zakt, net op een moment dat iemand zijn vingers daar heeft zitten.

water
... water aftappen ...

uitlaten
... uitlaatsysteem los ...

los
... alles loshalen ...

Als dan de uitlaat los is, is het tijd om de koppen te verwijderen. Natuurlijk gaat de grootste aandacht uit naar de linker cilinder, de 'zieke' kant van de motor. Als het cilinderdeksel los is, is aan de binnenkant duidelijk te zien dat er iets helemaal verkeerd gegaan is. Een bruinige drab, 'sludge', kleeft tegen de binnenzijde van het deksel. Ook de klepstelen en de zadels zijn, inplaats van donker glimmende olie, met deze viezigheid omgeven. Duidelijk een gevolg van een lekke koppakking. Bij de andere kant word ook het deksel losgemaakt, en kijk, daar klopt de kleur van de olie met de verwachtigen. Hier geen 'sludge', maar een donker laagje vettige olie.

vuil
... 'sludge' ...

kleppen
... kleppen ...

kuip
... de andere kant ...

Eerst wordt nu de krukas gedraait, zodat de rechterzuiger in het bovenste dode punt staat. Zo kunnen we erbij, en lopen we niet het risico de cilinderwand te beschadigen. De tuimelaarsteun wordt losgehaald, en voorzichtig worden de overige bouten die de rechter cilinderkop op hun plaats houden losgehaald, en met een zachte tik van een rubber hamer komt de cilinderkop van zijn plaats. De kop wordt nu door Theo voorzichtig van zijn plaats getilt, onder toeziend oog van Coen, die het net als wij heel erg interessant vind. Met een cilinderkop verwijdert ziet zo'n motor er toch ineens heel erg raar uit. De stoterstangen worden uit het blok gevist, en opzij gelegd.

los
... toeziend oog ...

zonder kop
... kop verwijdert ...

Onder de cilinderkop zit de eigenlijke boosdoener, het onderdeel dat gefaald heeft. Tussen alle gaatjes en gaten die er horen te zitten is ook een gaatje wat er niet hoort te zitten.
Terwijl alles schoon wordt gemaakt wurmt Theo een reepje stof in de ruimte tussen de cilinderwand en de mantel, dit om de ruimte daarbinnen schoon te maken. Kleppendeksel, cilinderkop, de bovenkant van de cilinder, tuimelaarsteun met tuimelaars, pasvlakken, alles krijgt een grondige schoonmaakbeurt.

gat
... gat ...

doekje
... reepje stof ...

Nu is het tijd voor een nieuwe pakking. Coen heeft een comlete set pakkingen voor een CX650 bij zich, van Achterdeksel tot Waterpomp, bijna het hele alphabet aan pakkingen. Ook alle rubber O-ringen zitten erin. De nieuwe pakking wordt op de cilinderkop gelegd, en na wat discussie over wel of niet wat vloeibare pakking gebruiken (we deden het niet) werd de kop, o zo voorzichtig, op de cilinder geplaatst. Er word heel scherp opgelet of de nieuwe O-ring om de oliesproeier netjes blijft zitten, maar alles verloopt gesmeerd en gladjes. De bouten van de cilinderkop worden weer geplaatst, en daarna worden de tuimelaarsteunen gemonteerd. Met een momentsleutel worden vervolgens alle bouten in de voorgeschreven volgorde, met de juiste spanning aangedraait.

pakking
... nieuwe pakking op de cilinderkop ...

30-50
... momentsleutel ...

En nu is het tijd voor het verwijderen van de tweede kop. We draaien de krukas verder, om de zuiger van de linker cilinder in het BDP te zteten. Ik draai de bouten los, en meteen is er een probleem, als ik zie dar er koelvloeistof weglekt. Vergeten de mantel leeg te laten lopen. Dan doen we dat alsnog. Ook is het een goed idee om, voordat ik de kopbouten losmaak, eerst de tuimelaars te verwijderen. Nu kan de kop worden losgemaakt. En dan zien we de volgende verrassing: de zuiger staat niet bovenin, maar juist onderin.

Niet ontmoedigt door al deze kleine tegenslagen wordt de kop verwijderd en, net als aan de rechterzijde, schoongemaakt. Het plaatsen van de nieuwe pakking gaat wat minder eenvoudig, ondat de paspennen net aan het verkeerde stuk zijn blijven zitten. Toch na heel wat heen en weer geschuif en na minstens vier keer de O-ring van de olie sproeier opnieuw op de plaats te hebben gelegd, past de kop op de nieuwe pakking. Coen gebruikt de momentsleutel, en klik, klik, na elkaar worden de bouten vastgezet. Nu zijn de uitlaten weer aan de beurt, en weer moeten we wat schuiven en jutteren, maar dan zit het ook weer. Met normale siliconenkit worden de uitlaten dichtgekit.

aandraaien
... Coen gebruikt de momentsleutel...

uitlaat vast
... uitlaten weer aan de beurt ...

Tijd om de zaak af te ronden. Maar eerst de kleppen stellen. Dit is een langdurig en tijdrovend werkje, maar we zijn het er allemaal over eens: beter meteen goed doen.

Als de kleppen tot tevredenheid van Michael en Theo netjes afgesteld zijn, is het tijd voor de grote finale. Koelvloeistof bijvullen, tank plaatsen en dan, doet 'ie het, of doet 'ie het niet? Coen's eerste pogingen halen niets uit, totdat Michael iets resoluter te werk gaat, en na een paar vergeefse pogingen een luid geronk de schuur vult. Meteen wordt er naarstig gezocht naar lekken, van olie of koelvloeistof, maar er wordt niets gevonden. Nu wordt de kuip weer gemonteerd en bij het kijken of alles wel past, en waar het dan niet past, draai ik mijn arm iets te ver naar binnen, en AUW!! gloeiende, gloeiende.... tegen de warme uitlaat aan. Ik trek me even terug van het geknutsel, om bij te komen van de schrik.

Als daarna de koppelingskabel geplaats moet worden, werk ik weer gewoon mee. Bij het inhaken van de kabel blijkt dat deze bijna helemaal doorgesleten is. Nog maar twee of drie dunne metaaldraadjes doen echt mee, de rest is gebroken. Wat nu?

Theo heeft de oplossing, in de vorm van een andere koppelingskabel. Een oude, dat wel, maar hij past, en zo hoeven we ons geen zorgen te maken over een voorzitter die halverwege Linschoten met een gebroken koppelingskabel komt te staan.

kleppen
... kleppen stellen ...

kabel
... koppeling ...

Coen pakt zijn motorspullen, en "Angel" word weer naar buiten gereden, tijd voor de proefrit. Als Coen na een minuut of wat terugkomt wordt het blok zo goed en zo kwaad als het gaat in het donker aan een nauwgezet onderzoek onderworpen. Ik denk dat ik wat zie lekken, maar we komen tot de conclusie dat het 'oud water' is, wat eruit gelopen is tijdens het werk aan het blok.

Om één uur vertrek Coen naar huis, en vlak vertrekken daarna Michael en ik. Het was een lange avond, dat wel, maar super gezellig, en we hebben weer een hoop van elkaar geleerd.


Terug naar de Motorpagina